Mìos sa chaidh, ghairm sgioba bhitheòlaichean Sìneach, fo stiùir He Jiankui (gu h-àrd), gun do rinn iad a’ chiad deasachadh loidhne-ghineig air dà shuth dhaonna a thàinig gu h-ìre an uair sin, agus a ruigeadh. Chaidh an càineadh gu mòr, fon chasaid nach robh an deuchainn riatanach, no beusach, ach ceist nam beusan dhan dàrna taobh, chan eil teagamh ann gu bheil linn na h-innealadaireachd ginteil air daoine air ruighinn a-nis, agus gu laghail, no gu mì-laghail, is cinnteach gun dèanar barrachd is barrachd dheuchainnean da leithid o seo a-mach.

Agus thug seo orm smaoineachadh, le cho furasta ’s a tha e deasachaidhean coltach ri seo a dhèanamh le CRISPR/Cas9, agus le obair-lannan ginteil dachaidh gan reic air prìs reusanta, dè seòrsa deasachaidh a dhèanadh orm fhìn nam biodh an cothrom agam. Seachdain sa chaidh, sheall sgioba bhitheòlaichean Astràilianach, le bhith a’ cur às de aon ghine, Rcan1, gum b’ urrainn dhaibh casg a chur air luchagan a’ fàs reamhair, ge b’ e dè an uiread a dh’itheadh iad. Tha còrr is 1.9 bilean daoine air feadh an t-saoghail ro reamhair a-nis, agus mu cheithir millean a’ bàsachadh mar thoradh gach bliadhna. Tha e smaoineachail gum b’ urrainn dhuinn uibhir de dhaoine a shàbhaileadh le dìreach aon atharrachadh sìmplidh anns a’ ghineom.

Agus mar as motha a tha sinn a’ tuigsinn aoiseachadh, tha e a’ sìor thighinn am follais nach eil càil do sheachanta mu chrìonadh le aois, no fiù ’s mu bhàs fhèin anns an fhad-ùine, bu dòcha. Tha bitheòlaichean a’ sònrachadh mòran ghinean a-nis a tha an sàs ann an gnìomh an aoiseachaidh agus tha dòchas ann, le drugaichean an cuimse air na ginean seo, neo le deasachadh ginteil, gum b’ urrainn dhuinn a bhith beò mòran na b’ fhaide agus na b’ fhallaine na bhios sin an-dràsta.

Tha corra leigheas dòchasach ma sgaoil mar-thà. Tha sgrùdaidhean inntinneach air an dèanamh air nicotinamide adenine dinucleotide (NAD+) mar eisimpleir, moileciuil a tha an sàs ann an slàinte ar maiteocòndraia, agus a tha ceangailte ri mòran ghalaran a thig le aois. Is coltach gun tèid ìre NAD+ sìos tro ar beatha, ach thèid an ìre àrdachadh a-rithist ma ghabhar corra mhoileciuil a tha air an staran meatabòlach a dh’ ionnsaidh NAD+, leithid nicotinamide riboside (NR). Chan eil fianais dheimhinn againn fhathast air èifeachd NR ann an daoine, ach air sàillibh ’s gur e beòthaman a th’ ann, seach druga, agus ri fhaighinn anns a’ bhùthaidh, bidh cuid ga ghabhail co-dhiù.

Agus bidh cuid eile a’ leantainn an adhartais a nithear anns an rannsachadh air an druga, metformin. Tha metformin inntinneach air sàillibh ’s bheil buaidh aige air mòran ghalaran ceangailte le aois (ann an deuchainnean air beothaichean co-dhiù), agus gu bheil e ceadaichte mar-thà mar dhruga an aghaidh tinneas an t-siùcair. A-rithist, chan eil fianais dheimhinn againn mu èifeachd metformin ann an duine nuair a thig e gu galaran ceangailte ri aois, ach tha deuchainn druga mhòr an gnìomh an-dràsta agus anns an eadar-ama, bidh cuid a’ gabhail metformin ‘às-bhileag‘ an dòchas gun dèan e diofar.